Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте Премьер-министры Андрей Назаров 29 мартҡа тиклем Өфөлә үтәсәк Агросәнәғәт форумын һәм «АгроКомплекс» халыҡ-ара күргәҙмәһен асты. Форумда Рәсәйҙең 40 төбәгенән 400-гә яҡын билдәле эксперт һәм эшҡыуар, Ҡытай, Ҡаҙағстан һәм Белоруссиянан делегациялар ҡатнаша. «Башҡортостан Республикаһы илдең аҙыҡ-түлек хәүефһеҙлеген тәьмин итеүҙә мөһим роль уйнай. Төбәк эҙмә-эҙлекле рәүештә иген, ҡарабойҙай, йәшелсә, тауар һөтө һәм ит етештереүселәр иҫәбенә инә. Ауыл хужалығы продукцияһын эшкәртеүҙе әүҙем үҫтерәләр, аҙыҡ-түлектең байтаҡ күләмен республика һәм күрше төбәктәргә генә түгел, тышҡы баҙарға ла йүнәлтәләр. Быйыл форум һәм күргәҙмә, һәр ваҡыттағыса, юғары кимәлдә үтер, тип ышанам», — тине үҙенең сәләмләү телмәрендә Рәсәй Федерацияһының ауыл хужалығы министры Дмитрий Патрушев. Юғары кимәлдәге сараны асып, Андрей Назаров: - Тармаҡта һанлаштырыу һәм ауыл хужалығы роботтары, тотороҡло үҫеш, хеҙмәттәшлектең яңы формалары һәм башҡа күп кенә заманса тенденциялар көсәйә бара. Эре ауыл хужалығы төбәге булараҡ, Башҡортостан был йүнәлештәрҙе, шул иҫәптән яһалма интеллектты һәм ауыл хужалығында пилотһыҙ технологияларҙы индереүҙе лә һөҙөмтәле ҡуллана. "Башҡортостанда беҙ "аҡыллы" малсылыҡ һәм "аныҡ" игенселек технологияларын ҡулланыуҙа әүҙемлек күрһәтәбеҙ. Ете миллион гектарҙан ашыу ауыл хужалығы ерҙәре тулыһынса һанлаштырылған. Баҫыуҙарыбыҙҙың һәр береһен мобиль ҡушымтала күрергә мөмкин — уның майҙаны, хужаһы, уңыш төрө. Сәсеүлектәрҙе эшкәртеүҙә дрондарҙы һөҙөмтәле ҡулланыу ысулын һынайбыҙ — әлегә был форматта 600 гектар ер йәлеп ителгән. Биш йыл эсендә 16 меңгә яҡын юғары етештереүсәнле машиналар һәм ҡорамалдар һатып алынған, — тине. Андрей Назаров шулай уҡ мәктәп эскәмйәһенән ауыл хужалығы өсөн кадрҙар әҙерләү системаһын һәм хеҙмәттәшлек булдырыуҙы, эре ауыл хужалығы холдингтарын (18 сәнәғәт һөт-тауар фермаһы, өс сусҡасылыҡ фермаһы һәм заманса үрсетеү-гибрид үҙәге, ҡошсолоҡ буйынса проекттар) һәм фермерҙар берләшмәләрен үҫтереүҙе Башҡортостандың иң яҡшы тәжрибәһе тип атаны. Ауыл хужалығы кооперативтары һаны буйынса (430-ҙан ашыу) төбәк илдә лидер булып тора. Биш йыллыҡта уларҙың килем күләме ун тапҡырға артҡан. – Ә төп йүнәлеш – тармаҡтың тотороҡло үҫеше. Бөгөнгө донъяла был - көрсөктәргә сыҙамлы булырға мөмкинлек биргән ихтыяж. Республикала "баҫыуҙан алып һатыуға тиклем" системаһы төҙөнөк. Ауыл хужалығы сеймалының төп төрҙәренә ихтыяжыбыҙҙы тулыһынса ҡәнәғәтләндерәбеҙ. Биш йыл эсендә аҙыҡ-түлек етештереү күләме ике тапҡырға артҡан. Шул уҡ ваҡытта эшкәртеү күләмен кәмендә 1,5 тапҡырға арттырырға мөмкин. Был бигерәк тә донъя аҙыҡ-түлек баҙарындағы хәлде иҫәпкә алғанда көнүҙәк. Был йәһәттән беҙ мөмкинлектәрҙе киңәйтәбеҙ. Агросәнәғәт форумы сиктәрендә Башҡортостан Хөкүмәте Премьер-министры Андрей Назаров һәм Рәсәй ауыл хужалығы банкының Башҡортостан бүлексәһе директоры Алексей Самсонов 2024-2025 йылдарға Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте менән Рәсәй ауыл хужалығы банкының хеҙмәттәшлеге тураһындағы килешеүҙе тормошҡа ашырыу буйынса саралар планына ҡул ҡуйҙы. План биш йүнәлеште һәм 44 сараны үҙ эсенә ала, шул иҫәптән Башҡортостанда инвестиция проекттарын тормошҡа ашырыу, торлаҡ төҙөлөшөн үҫтереү, ипотека кредитлауы һәм бәләкәй һәм урта эшҡыуарлыҡты кредитлауҙы. Андрей Назаров тантаналы рәүештә 1-се Бүздәк урта мәктәбе базаһында телекүпер аша ауыл хужалығы класын асты. Республика Министрҙар кабинеты етәксеһе мәктәп эскәмйәһенән ауыл хужалығы өсөн кадрҙар әҙерләү системаһын Башҡортостандың уңышлы эше тип атаны. «Әле беҙҙә бөтә муниципаль райондарҙа 126 ауыл хужалығы класы бар. "Профессионалитет" федераль программаһында әүҙем ҡатнашабыҙ. Юғары уҡыу йорттарында маҡсатлы уҡытыуҙы үҫтерәбеҙ. Евразия ғилми-тикшеренеү һәм мәғариф үҙәгенең Төбәк-ара студенттар кампусында ауыл хужалығы йүнәлешенең геном лабораторияларын асыу өҫтөндә эшләйбеҙ», — тине Премьер-министр. Башҡортостанда агросәнәғәт профиленең беренсе класы 2019 йылда асылды. Проект Рәсәйҙә иң яҡшыларҙың береһе тип танылды һәм Мәскәүҙә «Алтын көҙ-2022» халыҡ-ара күргәҙмәһендә алтын миҙал алды. Ауыл хужалығы кластары уҡыуҙың өс кимәлендә эшләй, шул иҫәптән 6-7 кластар буйынса иртә карьера менән етәкселек итеү, 8-9-сы кластар өсөн урта синыфтар һәм 10-11-се кластар. Махсус кластарҙы тамамлаусылар Башҡорт дәүләт аграр университетына уҡырға ингәндә өҫтөнлөктәргә эйә һәм Берҙәм дәүләт имтиханы һөҙөмтәләренә 10 өҫтәмә балл бирә. Агросәнәғәт форумы һәм “Агрокомплекс” халыҡ-ара махсуслашҡан күргәҙмәһе Өфөлә инде 34-се тапҡыр үткәрелә. Быйыл 18 мең квадрат метр майҙанда – биш күргәҙмә комплексы майҙансыҡтарында Рәсәйҙең 40 төбәгенән 360 компания ҡатнаша. Шулай уҡ Чехия, Венгрия, Беларусь Республикаһы кеүек сит илдәрҙең компаниялары һәм вәкилдәре килде. Ә инде Красноярск крайы менән Мари Иле Республикаһы үҙ стендтарын күрһәтә. Күргәҙмәләр комплексы алдындағы майҙанда 180 берәмек техника һәм ҙур күләмле ҡоролма экспозицияһы ҡуйылған күргәҙмә ойошторолдо. Унда ауыл хужалығы техникаһы һәм комплекттарын етештереүселәр, ветеринария һәм малсылыҡ, үҫемлекселек, ауыл хужалығы тауарын етештереү, агрохимия, ауыл хужалығы комплексы предприятиеларына хеҙмәт күрһәтеү кеүек йүнәлештә махсуслашҡан компаниялар ҙа ҡатнаша. “Агрокомплекс” күргәҙмәһе барышында фермерҙар етештергән аҙыҡ-түлек йәрминкәһе лә ойошторола. Форумда эшлекле программа “Ауыл хужалығы комплексының яңы ысынбарлығы: трасформация, һанлаштырыу, кооперация” стратегик сессия төп ваҡиға булды. Был сарала Рәсәй ауыл хужалығы үҙәгенең Волга буйы федераль округында урынлашҡан филиалдары вәкилдәре әйүҙем ҡатнашты. “Россельхозцентр”ҙың Башҡортостан филиалы буйынса етәксеһе Айҙар Хәмәтшин билдәләүенсә, филиал баҫыуҙарҙы һанлаштырыу буйынса ҙур эш алып бара. Смартфондар аша баҫыуға ниндәй иген сәселгән, ниндәй эшкәртеүҙәр эшләнгәнен онлайн режимда ҡарап була. Был йәһәттән филиал һанлаштырыу буйынса алдынғылар рәтендә килә. Күргәҙмә барышында 25 түңәрәк өҫтәл ойошторола, шул иҫәптән ауыл хужалығында һанлы технологияларҙы индереү, ауыл сәнәғәте кластерын үҫтереү, бәләкәй формала хужалыҡ алып барған предприятиеларҙа кластерҙы һәм кооперацияны үҫтереү, тармаҡты техник һәм технологик яҡтан яңыртыу һәм башҡа башҡа йүнәлештәр буйынса секциялар, түңәрәк өҫтәлдәр уҙасаҡ. Айрат Нурмөхәмәтов фотолары.