нТема катлаулы һәм газаплы, аның совет чорында тулысынча диярлек эрелүе очраклы түгел, хәзер дә алар аңа кагылмаска тырышалар.
Бөек Ватан сугышында дошман ягында торучы илебез гражданнары саны шулкадәр күп ки, кайбер тарихчылар бу мәсьәләдә гражданнар сугышы турында җитди сөйлиләр. Бу, әлбәттә, артык арттыру. Гражданнар сугышы турында сүз бара алмый, чөнки хезмәттәшләрнең барлык хәрби структуралары бәйсез көч булмаган, ләкин Германия кораллы көчләрендә ярдәмче роль уйнаган.
Ләкин, Совет чорында бу фактны ничек яшерергә тырышсалар да, бүген күпме сәяси көчләр аннан читләшергә тырышсалар да, факт ачык.
Моннан тыш, мин тарихыбызда ким дигәндә охшаш әйберне табу кыен булуына игътибар итәр идем. Бер яктан, барлык сугышларда да тоткыннарны кулланырга тырыштылар, һәм һәрвакыт мисаллар бар кебек.
Ләкин, бу төрле мисаллар. Әйдәгез, безнең хикәяне карап чыгыйк.
1812 елгы патриотик сугышта охшаш нәрсә юк. Әлбәттә, Наполеон армиясендә Литва берәмлекләре барлыкка килгән, һәм Литва әле дә Рәсәй империясе гражданнары, ләкин моны милли азатлык хәрәкәтләре белән бәйләргә мөмкин. Әйе, һәм чыннан да Литва сугышмады.
Төньяк сугышта, Нарва сугышыннан соң, кулга алынган офицерларның бер өлеше шведлар ягына киттеләр, ләкин болар барысы да чит ил ялчылары. Мазепа хыянәтчесе дә булган, ләкин бу кабат милләтчеләрнең чит ил һөҗүме ярдәмендә Россиядән аерылырга омтылышы.
Авырлыклар вакытындагы сугышлар бар иде, һәм күп руслар поляклар ягында сугыштылар, ләкин ... Бу чор киресенчә караганда чит ил интервенциясе белән гражданнар сугышы төшенчәсенә туры килә.
Сез Монгол-Татар һөҗүменә керә аласыз, монголлар ягында кайбер принципиальләрнең ничек сөйләшкәннәрен исегездә тотыгыз. Ләкин руслар русларга каршы чыксалар да, алар бер дәүләтнең дә вәкилләре түгеллеген онытмаска кирәк. Аннары Россия бүленде, һәм Рязан принцессы армиясе татарлар белән берлектә Мәскәү принцибына каршы сугышса, бу хезмәттәшлек төшенчәсенә туры килми.
Бөек Ватан сугышында без бик күңелсез рәсем алдык. Ләкин сез аннан кача алмассыз, тарихны яңадан язмасагыз, ул үзгәрә алмас.
Бөек Ватан сугышында хезмәттәшлек турында сөйләгәндә, Балтыйк халыкларына, украиннарга басым ясала. Соңгы юл буларак, Кавказ һәм казакларның кайбер халыкларына.
Мондый күренеш булды, һәм аны нәкъ милли хәрәкәт белән атап була. Suchәм мондый хәрәкәт күпмилләтле илләргә диярлек хас, дошман аның мөһим территорияләрен яулап алгач.
Ләкин проблема шунда: немецлар, Балтыйк буе илләре, Кавказ һәм Centralзәк Азия халыклары, Украина һәм Беларусия халыклары арасында милләтче хисләр уяттылар, моның белән чикләнмәделәр. Беренче чиратта бу нәкъ Совет режимына каршы агитация иде. Аннары барлык килүчеләр дә милли нигездә таратылды. Әйе, һәм бу бик шартлы. Мәсәлән, Кырым татар батальоннарында барлык командирлар милләт буенча рус иде. Theәм дәрәҗә һәм файл арасында теләсә нинди кешеләрнең вәкилләре бар иде, мәсәлән, Эстониялеләр.
Anyoneәм теләсә кем үзен казак яки украин дип атый алыр иде, һәм немецларның берсе дә аның нәселен тикшерергә тиеш түгел.
Немецлар ягында сугышырга ризалашкан Совет гражданнарының төгәл саны билгеле түгел (сугышырга, һәм хезмәттәшлек итү генә түгел), гадәттә 1,2 миллион кеше саны искә алына. Фигураның үзе фантастик яктан бик зур. Certainlyәм бу, һичшиксез, артык бәяләнми, чөнки алар кайвакыт исбатларга тырышалар, киресенчә, бәяләнмиләр, чөнки ул 1942 елның урталарында Вермахтның төрле хезмәттәшлек бүлекчәләре саны турындагы мәгълүматны чагыштырып кына алынган. Урнаштыруның иң югары ноктасы - 42 нче ел ахырында, 43 нче ел башында.
Ничек кенә булмасын, бу сан бик зур, һәм тарихта охшаш әйберне табу мөмкин түгел. Безнең ил генә түгел.
Ләкин, әйтергә кирәк, 1943 елның җәендә хезмәттәшләр бик күп ташлый башладылар. Бу күренеш шулкадәр киң таралды ки, немецлар качмас өчен совет территориясеннән күпчелек оешмаларны чыгарырга тиеш булдылар. Моннан тыш, бу бик ярдәм итмәде, чөнки урыслардан, украиннардан, Кавказлылардан һәм бүтән бүлекчәләр Франция, ugгославия һәм Италия партизаннары ягына киттеләр. Совет режимына каршы бик күп сугышчылар юк иде, чынлап та тирән инанган һәм Германиянең җиңелүе котылгысыз булганда да сугышырга әзер.
Дөрес, бу фактны шатлыклы һәм уңай дип атап булмый.
Минем уйлавымча, Бөек Ватан сугышы хезмәттәшлеге - тарихыбызның иң күңелсез битләренең берсе, мин тизрәк онытасым килә.
Сорауларыгыз булса, почтага языгыз
.Авап бирергә тырышыгыз.
Мин шулай ук мәкаләмне тәкъдим итәм:
Бөек Ватан сугышы тарихын кем һәм ничек боза
Минем каналга язылу турында онытмагыз.
https://zen.yandex.ru/media/cyrilsh/glavnoe-otlichie-velikoi-otechestvennoi-otvety-na-voprosy-chitatelei-5e280d76ee5a8a08c434ab8c
иМи