Беренче чиратта Аляскага аюларны күзәтергә барсам да, беренче аюның тыныч кына урманнан чыгып, туры өйгә һәм безгә таба баруын күргәч, мин аны "чалбар өстенә куйдым".
Без Катмай Милли Паркында идек, анда 2000-дән артык коңгырт аю яши һәм коңгырт аюлар кешеләргә диярлек һөҗүм итмәсәләр дә, аюны күргән саен, аеруча аю балалар белән булганда яки безнең якка күченгәндә, куркыныч хисе сизелә.
Монда, паркта аюлар ач түгел, гомумән алганда, алар елгада лососьның гаҗәеп күләме аркасында урнаштылар. Аюлар шулкадәр ялкауланалар ки, алар тәннәре белән балык тотарга борчылмыйлар, авызларын ачалар һәм балыкның аңа керүен көтәләр. Менә ул ничек.
Гаҗәп, парк хезмәткәрләренең алар белән кораллары юк, күпчелек спрей банкаларда. Минем өчен һөҗүм очраклары һәм җирле халыкның аюлардан ничек качулары турында сорау бик кызык булды, ләкин бу паркта мөмкин булмады, без анда 24 сәгать кенә тордык һәм аюларны карау өчен мөмкин кадәр күбрәк вакыт багышларга теләдек.
Ләкин соңрак, материкта, без рус телендә сөйләшүче хатын-кызны, Аляскада 20 елдан артык яшәгән Евгенийны очраттык. Аннары ул безнең барлык сорауларга да җавап бирде.
Әйе, без гел очрашабыз, без аларга күптән күнеккән. Бер атна элек безнең ишегалдына аю килде, көтәргә туры килде.
Без кечкенә шәһәр читендә яшибез, ләкин моның мөһимлеге юк, безнең шәһәрләрнең барысы да зур түгел һәм алар барысы да табигать белән уратып алынган. Аюлар хәтта Анкориджга килә. Гадәттә алар я кешеләргә игътибар итмиләр, яисә бездән сакланалар. Ләкин без куркыныч янамыйбыз, без барлык куркынычсызлык кагыйдәләрен үтибез.
Аю күзгә карый алмый.
Сез аннан кача алмыйсыз, әкрен генә кире кайту яхшырак.
Әгәр дә аю ишегалдына менсә, сез көтәргә һәм чыкмаска тиеш, ул киткәнче көтегез.
Барысы да чүп-чар белән - барысы да йозаклы танклар. Шәхси йортларда яшәүчеләр атнага бер тапкыр иртән чүп машинасы килгәндә өйдән танк куя ала.
Урамга чүпне бүтән вакытта куйган өчен - штраф.
Якынча 15 ел элек, без өйдә ремонт ясаганда, урамга кайбер әйберләр куя идек, шул исәптән чүп савыты. Аю чүп исенә килеп, аны эчә башлады. Без инде урамда чүп калдырмадык.
Әйе, бу минем дустым белән булды. Аю өйдә беркем дә булмаганда бөтен кухняны җимерде. Гомумән, аюлар бик акыллы хайваннар, алар машина ача ала.
Noк - бу катгый тыелган һәм кешеләр өчен дә, аюлар өчен дә бик куркыныч. Әгәр дә сез аюны ашатсагыз, ул ялкаулана, урманда ашау сәләтен югалта, кешеләр өчен омтыла башлый. Бу кечкенәдән балаларга укытыла.
Бездә борыч спрейы бар, ләкин без аны беркайчан да кулланмадык.
Бездә шулай ук корал бар, ләкин аюны үтерү, максимумны ату белән куркыту мөмкинлеге юк. Сез аюны үз-үзеңне саклау очракларында гына үтерә аласыз. Моннан тыш, аю сезнең өегезгә менсә дә, сез аны ата алмыйсыз, бу сезнең гаебегез дип санала, сез өйне җитәрлек сакламадыгыз.
Гомумән, без бик кайгыртабыз һәм кыргый табигатебезне һәм анда яшәүчеләрне яратабыз
Миңа Аляскадагы табигатькә хөрмәт бик ошады. Бездә шулай булса иде. Сезнеңчә, аюларны үтерү тыелырга тиешме?
https://zen.yandex.ru/media/kuzminatravel/kak-jiteli-aliaski-zasciscaiutsia-ot-medvedei-chto-by-ne-stat-ih-jertvoi-rassprosila-russkogovoriascuiu-jitelnicu-5eabfa9771ea41137e3a25d7